Bij de rechtmatigheidcontrole vormt het begrotingscriterium een belangrijk toetsingscriterium. In
de toelichting op het BADO (Besluit Accountantscontrole Decentrale Overheden) wordt
begrotingsrechtmatigheid omschreven als:

“Financiële beheershandelingen, die ten grondslag liggen aan de baten en lasten, alsmede de
balansposten, dienen tot stand te zijn gekomen binnen de grenzen van de geautoriseerde begroting en hiermee samenhangende programma's (begrotingscriterium). In de begroting zijn de maxima voor de lasten vermeld die door de raad zijn vastgesteld. Dit houdt in dat de financiële beheershandelingen dienen te passen binnen de begroting, waarbij het juiste programma, de toereikendheid van het begrotingsbedrag, alsmede het begrotingsjaar van belang zijn.”

Volgens het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten dienen de afwijkingen in de jaarrekening ten opzichte van de ontwerpbegroting en de begroting na wijziging goed herkenbaar te worden opgenomen en toegelicht. Uitgangspunt is dat begrotingsafwijkingen en overschrijdingen van investeringen waarbij het college bij het doen van de uitgaven binnen het door de raad vastgestelde beleid is gebleven niet strijdig zijn met het budgetrecht. Het college heeft dan immers gehandeld binnen de afspraken die met de raad zijn gemaakt, alleen door externe en/of onvoorziene omstandigheden zijn de uitgaven of investeringen hoger uitgevallen. Zover mogelijk worden de begrotingswijzigingen die gedurende het jaar al bekend waren tijdens het jaar zelf nog aan de raad voorgelegd. Afwijkingen waarbij dat niet mogelijk was, worden in de jaarrekening goed toegelicht door bijvoorbeeld te verwijzen naar raadsbesluiten of informatieverstrekking aan de raad. Zo maakt het college duidelijk waarom hij vindt dat de afwijkingen passen binnen het door de raad vastgestelde beleid.

Door het vaststellen van de herfstnota zijn er weinig substantiële begrotingsafwijkingen. Daar waar toch nog verschillen geconstateerd zijn, worden die hieronder toegelicht. De commissie BBV maakt daarbij onderscheid tussen zeven verschillende soorten begrotingsoverschrijdingen. In onderstaand overzicht wordt aangegeven wat naar hun mening als rechtmatig en onrechtmatig wordt beoordeeld door de accountant.

Bij de jaarrekening vindt een analyse van de verschillen ten opzichte van de begroting plaats,
conform artikel 28 van het BBV. Bij de analyse moet in ieder geval aan de volgende elementen aandacht worden besteed:
• de oorzaak van de afwijking
• de relatie met de prestaties
• de passendheid in het beleid
• de dekking vanuit andere programma's (alternatieve dekking)
• mogelijke eerdere informatievoorziening over de afwijking aan de raad
• eventueel de mate van verwijtbaarheid

Voor het bepalen van de begrotingsrechtmatigheid stelt de raad van de gemeente Medemblik het volgende normenkader vast:

Analyse begrotingsafwijkingen exploitatie

Analyse begrotingsafwijkingen reserves
De afwijkingen met betrekking tot de reserves zijn voornamelijk het gevolg van lagere uitgaven dan geraamd waardoor de onttrekkingen ook lager zijn uitgevallen en de verwerking van mutaties op grond van eerdere besluitvorming. Voor een nadere toelichting op de afwijkingen wordt verwezen naar baten en lasten programma 1.

Analyse begrotingsafwijkingen investeringen

De overschrijdingen bij investeringen, ten opzichte van het beschikbaar gesteld krediet, vallen binnen de bandbreedte en worden dan ook niet toegelicht.